Page 3 - 12. Sınıf Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 3. Ünite
P. 3
3. Ünite İSLAM DÜŞÜNCESİNDE TASAVVUFİ YORUMLAR
1. TASAVVUFİ DÜŞÜNCENİN OLUŞUMU
"Dervişlik olsaydı taç ile hırka.
Biz dahi alırdık otuza kırka."
Yunus Emre'nin bu dizelerinden ne anlıyorsunuz?
Tasavvuf; sözlükte, saf olmak ve ilk safta NOT EDELİM
bulunmak gibi anlamlara gelir. Terim olarak ise, Halvet: Uzlet, inziva, yalnızlık, tek başı-
güzel ve ulvi olan her çeşit huyları kazanma girişi- na yaşamak topluma karışmamak.
minde bulunmak ve çirkin huylardan uzaklaşmaya
çalışmaktır. Tasavvufu benimseyen kimselere sufi İhsan: Allah’a (c.c.), O’nu görüyormuş
1
denir. Daha sonraki dönemlerde sufiler mutasavvıf gibi ibadet etmektir.
olarak da adlandırılmıştır. Tasavvufu kalbe yalnızca Sufi: Ermiş, veli. Takva sahibi, samimi
Allah (c.c.) sevgisini yerleştirmek ve nefsi kötü duy- dindar, dinî konularda duyarlı kişi.
gulardan arındırma olarak tanımlayan mutasavvıf- Züht: Elde mevcut olsa bile gönülde
lar da vardır. mal ve mülk sevgisine yer vermeme.
2
Tasavvuf ilmi, diğer dinî ilimler olan fıkıh, ha- Hakk'a yönelmek için dünyadan el etek
dis, tefsir, kelam gibi hicri 2. asırdan sonra sistem- çekme.
leşmeye başlamıştır. Mutasavvıflar, tasavvufun asli (Süleyman Uludağ, Tasavvuf Terimleri Sözlüğü, s.
kaynağının Kur'an-ı Kerim, Hz. Peygamber ve saha- 220, 259, 476, 593)
benin örnek yaşantısı olduğunu belirtirler. 3
Hz. Peygamber, yaşantısının her alanında sadeliği tercih etmiştir. Onun vefatından sonra
Müslümanlar, yapılan fetihlerle maddi olarak güç kazandılar. Bunun sonucunda bazı Müslü-
manlar Hz. Peygamberin önerdiği sade yaşam tarzından uzaklaştılar. Bu değişimler karşısında
Hz. Peygamberin ahlakının ve hayat tarzının örnek alınması, onun gibi sade yaşam tarzının
tercih edilmesi gerektiği bir kısım Müs-
lümanlar tarafından vurgulanmaya baş-
landı. Yardımlaşma, fedakârlık, cömert-
lik, kanaatkârlık, dürüstlük, merhamet
gibi değerleri ön plana çıkarmaya çalış-
tılar. İşte onların savunduğu bu anlayış
zamanla tasavvuf düşüncesinin ortaya
çıkıp gelişmesinde etkili oldu.
4
Mutasavvıflara göre nefsin arın-
dırılması, tasavvufun ana gayelerinden
biridir. Nitekim Kur’an-ı Kerim'de nefsi
arındırmayı öğütleyen birçok ayet vardır.
“Nefsini kötülüklerden arındıran kurtu-
luşa ermiştir.” ayeti bunlardan biridir.
5
12.1.1. Mescid-i Nebi'den bir görünüm/Medine Hz. Peygamber, Allah'a (c.c.) çokça şük-
1 Abdulkerim Kuşeyri, Kuşeyri Risalesi, s. 392.
2 Süleyman Uludağ, Tasavvuf Terimleri Sözlüğü, s. 512.
3 Osman Türer, Ana Hatlarıyla Tasavvuf Tarihi, s. 74.
4 Mustafa Çağrıcı, “Ahlak”, TDV İslam Ansiklopedisi, C 2, s. 6.
5 Şems suresi, 9. ayet.
70
