Page 4 - 12. Sınıf Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 2. Ünite

ANADOLU'DA İSLAM 2. Ünite

Emeviler zamanında İslam’ı tanıyan Türklerin tümünün Müslüman olması üç asrı geçen
bir zaman diliminde gerçekleşmiştir. Bu dönemde İslam devletinin hâkimiyetine giren Mavera-
3
ünnehir bölgesi Türklerle Müslümanlar için ilk tanışma alanı oldu. Emeviler 706 yılında Mave-
raünnehir’i fethederek Buhara’ya ilk camiyi yaptırdı. Buhara ve Semerkant gibi büyük şehirlere
Müslüman Arapları yerleştirerek bölge halkının İslam’ı tanımaları için uygun zemin oluşturdu.
Ancak Emevi yönetiminin uyguladığı siyaset, Türklerin millet olarak İslam’a girmelerini yavaş-
lattı. Ömer b. Abdulaziz Devri bu konuda istisna kabul edilebilir. Zira bu dönemde İslam'ın sa-
dece Arapların değil, tüm insanlığın kurtuluşu için gönderilen bir din olduğu vurgulandı. Uygu-
lanan barış ve etkili irşat faaliyetleri kısa sürede meyvesini verdi. Türkler İslam'ı kabul etmeye
ve gönüllü olarak irşat faaliyetlerinde görev almaya başladılar. 4

12.1.1. Orta Asya'da inşa edilen ilk camilerden Buhara Camii

Türkler arasında İslamlaşma, din adamlarının çabalarıyla hız kazanmıştır. Özellikle Talas
Savaşı’nda (751) Türkler, Çinlilere karşı, Müslümanların yanında yer alarak sadece savaşın değil,
Türk-Müslüman münasebetlerinin de seyrini değiştirdi. Bu savaştan sonra Türklerin yüzü İslam
dünyasına döndü. Abbasi halifeleri yavaş yavaş Türklerin kabiliyetli olanlarını devletlerinin
müdafaasında görevlendirmeye başladılar. Abbasilerin takip ettiği doğru siyaset neticesinde
5
Halife el-Me’mun ve el-Mu’tasım zamanlarında Maveraünnehir sakinlerinin tamamı Müslüman
oldu.

BİLİYOR MUSUNUZ?

Maveraünnehir, Orta Asya’da Seyhun ve Ceyhun Nehirleri arasında kalan bölgeye verilen
isimdir. Burası, Türklerin İslamiyet'le karşılaştıkları ilk bölgedir. Buhara, Semerkant ve Taşkent
gibi şehirler önemli birer bilim ve kültür merkezi hâline gelmiştir.

(Osman Gazi Özgüdenli, “Maveraünnehir” TDV İslam Ansiklopedisi, C 28; 177-179.)

3 Nesimi Yazıcı, Türk-İslam Devletleri Tarihi, s. 12.
4 bk. Sönmez Kutlu, Türkler ve İslam Tasavvuru, s. 58.
5 Osman Turan, Selçuklular ve İslamiyet, s. 25.
49