Page 36 - Tezhib 1. Ünite

1. ÜNİTE

Renklerin Dili

Uygun Renkler: Görseldeki renk çemberinde bitişik olarak gördüğümüz renklere uygun
renkler denir. Uygun renklerin vasfı, daima aralarında ortak bir rengin bulunmasıdır. Mesela
sarı ile yeşil iki bitişik renktir. Bu iki renkten birisini teşkil eden yeşilde sarı bulunduğuna göre
sarı-yeşil birleşiminde sarı müşterek rengi teşkil ediyor demektir. Bir örnek daha alalım: “Mavi
ve mor.” Bunlar çemberde yan yana düşen iki bitişik renktir. Mor renkte mavi bulunduğuna göre
mavi her ikisinde müşterek olan renktir.

Uygun renkler birbirinin kuvvetini kırarak birbirlerini olduklarından zayıf gösterirler. Uygun
renklerin armonisi ağır başlı, fazla bağırmayan, temkinli armonilerdir.

Zıt (Kontrast) Renkler: Işık üç renkten meydana geldiğine göre renklerden bir tanesinin
bütünleyici rengi diğer ikisinin karışımıdır.
Zıt renkler yan yana geldikleri zaman birbirlerinin kuvvetlerini artırarak azami kontrast yaparlar.
Kontrast renklerin bağıran ve sert tesirlerini yumuşatmak ve onları daha uygun bir şekle sokmak
için birinden diğerine biraz katmak gerekmektedir. Böylece aralarına müşterek bir renk katmak
suretiyle kontrast armoniden uygun armoniye yaklaştırılmış olur. Resim dilinde bu alış verişe
renkleri öldürmek veya zayıflatmak denir.

Kırmızının Zıt Rengi : Mavi + Sarı = Yeşil

Mavinin Zıt Rengi : Sarı + Kırmızı = Turuncu

Sarının Zıt Rengi : Kırmızı + Mavi = Mor

Renkler Arası Akrabalık: İki değişik, uygunsuz ve zıt rengi bir arada kullanmak istersek
birinden diğerine az bir miktar katıp aralarında bağ kurarız. Boyalı eserde akrabalık yapılmış
renkler çok daha güzel görünür.

Bütünleyici Renkler: Mavinin komşu renkleri maviden kırmızıya doğru erguvan, mor,
eflatun, maviden sarıya doğru turkuaz, yeşil ve çimen yeşilidir. Renk çemberi dikkate alındığında
bütünleyici renkler aynı zamanda birbirine zıt (kontrast) olan renklerdir. Yanyana geldiklerinde
birbirlerinin en iyi şekilde ortaya çıkarırlar.

Bütünleyici renk, birbiri ile karıştığı zaman tam renksizliği meydana getiren renk demektir. Bu
renklerden biri ana renk ise diğeri muhakkak geri kalan iki ana rengin karışmasından meydana
gelmiş olduğu için iki zıt veya bütünleyici renk içinde üç ana renk var demektir. Üç ana renk
birbiriyle karışınca tam renksizliği verir.
Mesela, kırmızının bütünleyici rengi yeşildir. Yeşilde sarı ve mavi olmak üzere iki ana renk
vardır. Kırmızı ise zaten ana renk olduğuna göre üç ana renk bir arada bulunuyor demektir.

Tam renksiz, fizikçilere göre beyazdır. Çünkü fizikçiler boya yerine ışığı karıştırarak tam
renksizliği elde ederler. Fizikçilere göre beyaz ışığı meydana getiren renkler: yeşil, mor ve
turuncu ışıklardır. Bu ışıkların renkleri bizim ikinci derece dediğimiz renklerdir. Hâlbuki boyaların

46