Page 23 - Temel Dini Bigiler İslam-1 Lise 1. Ünite

İSLAM VE SOSYAL HAYAT

3.2. Yalan ve Hile

Bir alışverişte aldatıldığınızı anladığınızda neler hissedersiniz?

Yüce Allah, insanların huzur ve güven içinde yaşayabilmeleri için bazı davranışları yasak-
lamıştır. Yalan ve hile, sosyal hayatı olumsuz yönde etkilediğinden İslam’ın kesinlikle uzak durul-
masını istediği yasaklardandır.
Yalan; aldatmak amacıyla bilerek ve gerçeğe
NOT EDELİM aykırı olarak söylenen sözdür. Doğruluğun zıddıdır.
Yalan söyleyen insan, bilerek karşısındaki kişiyi al-
“Ey iman edenler! Allah’tan datır, insanların güvenini kaybeder. Yüce Allah bir
korkun ve doğru söz söyleyin.” ayette “...Yalan sözden sakının” buyurarak in-
41
(Ahzâb suresi, 70. ayet.) sanların yalandan kaçınmalarını istemiştir. Sevgili
Peygamberimiz bir hadisinde “Müslüman, elinden
ve dilinden başkalarının güvende olduğu kimsedir.” buyurarak Müslümanı söz ve davranışlarıyla
42
başkalarının güvenini kazanan kimse olarak tanımlamıştır.

Yalan, adaletin gerçekleşmesine engel olur. Suçluyu suçsuz, suçsuzu ise suçlu gibi gös-
terebilir. Yalan yere yapılan şahitlikle adaletin yerini bulması engellenmiş olur. Kur’an-ı Kerim’de
“(O kullar), yalan yere şahitlik etmezler…” buyrularak Müslümanın şahitlik ederken de doğ-
43
ruluk üzere olması gerektiği vurgulanmaktadır.

DEĞERLENDİRELİM

“Doğruluk hayra ulaştırır, hayır da cennete. Kişi doğru söyleye söyleye Allah katında sıddîk (dos-
doğru) diye kaydedilir. Yalancılık yoldan çıkarır. Yoldan çıkmak da cehenneme sürükler. Kişi yalancılığı
kendine yol edinince Allah katında kezzâb (çok yalancı) diye kaydedilir.” (Buhârî, Edeb, 69.)

Yukarıdaki hadise göre doğruluk ve yalanı sebep olduğu sonuçlar bakımından değerlendiriniz.

Hile; birini aldatmak, yanıltmak için kurulan bir tuzaktır. Yalancılık gibi hile de dinimizin
yasakladığı, sosyal hayatı olumsuz etkileyen kötü davranışlardan biridir. Hile, gerçeği gizleyerek
çıkar sağlamak amacıyla yapılan ve yalanı da içine alan bir hastalıktır. Bu da toplumsal barışı,
güveni ve huzuru bozar. İnsanların mağdur olmasına sebep olur.

Dinimiz hilenin her çeşidini yasaklamıştır. Mesela bir esnaf, sattığı şeyin güzel taraflarını
gösterip kusurlarını gizleyerek eksik ölçer veya kalitesiz eşyayı kaliteli diye satarsa alıcıyı aldat-
mış ve kandırmış olur. Bu da haksız kazanç olur ve kul hakkına girer. Yüce Allah bu konuyla ilgili
Kur’an-ı Kerim’de “İnsanlardan alırken ölçüp tarttıklarında tam, onlara vermek için ölçüp
tarttıklarında ise noksan yapan (ölçen) hilekârlara yazıklar olsun.” buyurarak insanları hile
44
yapmaktan kaçınmaları için uyarmıştır.

Yalan ve hile, fertler arasındaki güven duygusunu ortadan kaldırır. Arkadaşlıkların bozul-
masına, ailelerin parçalanmasına, akrabalık ve komşuluk ilişkilerinin zedelenmesine sebep olur.
Yalan ve hileden kaçınmak ahlaklı insan olmanın en önemli şartıdır. Toplumsal huzur için eşlerin,
çocukların, kardeşlerin, akrabaların, komşuların ve arkadaşların hepsi birbirine karşı dürüst ol-

41 Hac suresi, 30. ayet. 43 Furkân suresi, 72. ayet.
42 Buhârî, İman, 5. 44 Mutaffifîn suresi, 1-3. ayetler.

33