Page 5 - Fıkıh Okumaları 6. Ünite

6. ÜNİTE

Örneğin ekoloji, Allah'ın yarattığı tabiatın dengesinin korunması, canlı türünün muhafazası, hay-
vanlara iyi muamele yapılması, çevre kirliliğine sebep olan her çeşit faaliyete karşı çıkılması olarak ele
alındığında, bu konuda İslam'ın emir, yasak ve tavsiyeleri rahatça görülecektir.

Çevreyi kirletmeme hususunda da İslam'ın emirleri çok açıktır. İslamiyet temizlik dinidir. Temizlik,
imanın yarısı kabul edilmiştir. Bu temizlik, hem çevre, hem vücut, hem gönül temizliğini ifade etmektedir.
1
Pis olan şeyler hem sağlığımıza zararlıdır hem de ibadet yapmamıza engeldir. Temiz olmayan yerde ibadet
yapmak, namaz kılmak mümkün değildir. Çünkü sağlığını kaybeden kimse pek çok ibadeti yerine getire-
meyecektir.
OKUMA PARÇASI

Peygamberimizin çevre ile ilgili uygulama ve tavsiyeleri:

Peygamber Efendimiz (s.a.v.) Medine’ye geldikten sonra bu şehrin düzenlenmesi ve imar faa-
liyetleri için birtakım düzenlemeler yapmış halkı bu konuda yönlendirmiştir. Hz. İbrahim zamanından
beri harem (sit alanı) olan Mekke’ye ilâve olarak Medine ve Taif bölgelerini de harem (sit) alanı ilan
ederek oralarda rastgele ağaç kesilmesini ve avlanmayı yasaklamıştır.
Adiy b. Zeyd (r.a.) Hz. Peygamber’in (s.a.v.) Medine çevresinde yaklaşık 30 km’lik bir alanı
(yaklaşık 1000 km ) koruluk (hıma/harem) bölgesi ilan ettiğini ve ağaçların rastgele kesilmesini, dal-
2
larının kırılmasını yasakladığını rivayet etmektedir.
(Ebu Davud, Menâsik, 96.)
Ağaç dikmek, çevremizi yeşillendirmek, dünyanın çölleşmesinin önüne geçmek o kadar
önemlidir ki insanların canlarının derdine düştüğü, imanlarını kurtarmak için canhıraş bir şekilde
çırpınacakları durumda bile peygamberimiz ağaç dikme imkanı olan kişinin ağaç dikmesini tavsiye
etmiştir. Zira ağaç dikmek kişi için sadaka-i câriyedir. Yani o ağaç yeşil kaldığı müddetçe o kişiye bu
ağaçtan dolayı sevap verilecektir. Ağaç dikmek çevremizi güzelleştirmek sosyal ibadetlerdendir. Yani
öncelikli insanlığa sonra da tüm canlılara fayda veren bir ibadettir. Bu güzel davranışımız ile ortaya
çıkan ağaçtan istifade eden insan ve hayvanların her istifadesi bize sevap olarak yazılacaktır. Buna
mukabil birisinin diktiği bir ağacı sebepsiz yere kesen, yeşillikleri tahrip edenler de bu kötü davranış-
ları sebebiyle günahkar olacaklardır.
Peygamber Efendimiz (s.a.v.) buyurdular ki: “Birinizin elinde bir hurma fidanı varken kıyamet
kopuyor olsa bile derhal onu diksin.”
(Buhârî, el-Edebü’l-müfred, 168.)
Peygamber Efendimiz (s.a.v.) buyurdular ki: “Müslümanlardan bir kimse bir ağaç dikerse o
ağaçtan yenen mahsul mutlaka onun için sadakadır. Yine o ağaçtan çalınan meyve de onun için
sadakadır. Vahşi hayvanların yediği de sadakadır. Kuşların yediği de sadakadır. Herkesin ondan yiyip
eksilttiği mahsul de onu dikene ait bir sadakadır.“
(Buhari, Hars, 1.)
Peygamber Efendimiz (s.a.v.) buyurdular ki: “Kim yolcuların ve hayvanların gölgelendiği bir
ağacı boşuna ve lüzumsuz olarak keserse, Allah onu baş aşağı cehenneme atar.”
(Ebû Dâvud, Edeb, 158-159.)
Peygamberimiz ashabından yaşadıkları yerleri temiz tutmalarını istemiş, çevrelerini güzel ve
bakımlı hale getirmelerini tavsiye etmiş bu hizmetler için çalışanları övmüş ve onlar için dua etmiştir.
Bu sebeple insanların yoğun olarak bir arada bulunduğu yerler temiz ve bakımlı olmuştur.

1 bk. Tirmizî, Deavât, 86. 145