Page 3 - 9. Sınıf Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 5. Ünite

5. Ünite GÖNÜL COĞRAFYAMIZ

1. İslam Medeniyeti ve Özellikleri

Bir kimseye tanımadığı bir toplumu anlatırken nelerden bahsedersiniz?

Kültür, toplumların sahip olduğu maddi ve manevi değerlerin bütünüdür. Kül-
türün maddi unsurları, çoğunlukla günlük yaşamla ilgilidir ve toplumların maddi
ihtiyaçlarını karşılar. Örneğin; yiyecekler, içecekler ve bunların hazırlanma biçimle-
ri, giyim kuşam tarzları, ev ve şehir mimarisi, kullanılan araç ve gereçler kültürün
maddi unsurlarıdır. Manevi unsurlar ise; toplumda var olan din, dil, ahlak, örf ve
âdetler gibi alanları içerir. Kültürün maddi ve manevi unsurları bir yandan toplu-
mun gelişmesini sağlarken diğer yandan da âni değişim durumlarında meydana
gelecek zararlardan toplumu korur.
Kültürleri birbirinden ayıran önemli özellikler vardır. Bütün toplumlar, kendileri-
ne özgü bu özelliklerle diğerlerinden ayrılır. Bunlar sayesinde bir toplumun yaşam
tarzı, yeme, içme ve giyim alışkanlıklarıyla ilgili izlenimler edinilir. Yeryüzünde kül-
türel özellikleri birbirinin aynısı olan toplumlara rastlamak mümkün değildir.

Medeniyet, Arapçada yerleşik olmak ve şehirli bir hayat tarzı yaşamak gibi anlamlar
içerir. Medeniyet, farklı kültürlerin bir araya gelmesiyle oluşur ve evrensel bir nitelik
taşır. Örneğin; Türk, Fars ve Arap kültürü birbirlerinden farklı olsa da her biri İslam me-
deniyetinin bir parçasıdır. Yine farklı ve büyük tarihî oluşumları ifade etmek için de
İslam medeniyeti, Batı medeniyeti ve Çin medeniyeti gibi daha geniş kullanımlar tercih
edilmektedir. Türkçede medeniyet kavramı yerine uygarlık kelimesi de kullanılır.

PAYLAŞALIM

“Medeniyet, tanımı itibariyle bütün insanlığa hitap eden tarih olgusudur. Tek kişi
ya da insanlığa dönük cephesiyle medeniyet, insanın sadece fiziki ya da fizyolojik
ihtiyaçlarına cevap veren bir sistem olmakla kalmaz. Aynı zamanda manevi-ahlaki,
metafizik ve kültürel isteklerini de karşılamak amacını taşır. İnsanı bütün cephele-
riyle ele alır.” (Sezai Karakoç, Düşünceler ve Kavramlar I, s. 7.)
Medeniyet kavramı pek çok düşünür tarafından farklı boyutlarıyla tarif edilmiştir.
Bu kavramın tanımlarıyla ilgili bir araştırma yaparak arkadaşlarınızla paylaşınız.

İslam Medeniyeti

Yüce Allah’ın insanlara gönderdiği dinin ortak adı olan İslam, son peygamber Hz.
Muhammed (s.a.v.) ile tamamlanmıştır. Kur’an-ı Kerim’de yer alan “... Bugün sizin
için dininizi kemale erdirdim, size nimetimi tamamladım, sizin için din olarak
İslam’ı seçtim...” ayeti bu gerçeği ifade etmektedir. Peygamberler tarihi aynı za-
1
manda medeniyet tarihidir. Çünkü peygamberlerin Allah’tan (c.c.) getirdiği bilgi ve
mesajlar insanlara yüce bir medeniyet anlayışı aşılamış, onları yeryüzünü en güzel
şekilde imar etmeye teşvik etmiştir.

1 Mâide suresi, 3. ayet.
106