Page 13 - 8. Sınıf Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 1. Ünite

KADER İNANCI

Sorumluluk; bir kimsenin verdiği kararların sonuçlarını üstlenmesi, yaptığı ya da
yapması gerekirken yapmadığı işlerden dolayı hesap vermek zorunda olmasıdır.
İnsan aklı ve iradesi sebebiyle tercihlerinde özgürdür ve bu tercihler sonucu ortaya
çıkan durumlardan da sorumludur. Bu durum, Kur’an-ı Kerim’de şöyle ifade edil-
miştir: “Kim iyi bir iş yaparsa faydası kendisinedir ve kim kötülükte bulunursa

zararı kendisinedir…” Bu yönüyle kaderin ahiret inancıyla da yakından ilgisi var-
25
dır. Bu dünyada yapılanların neticeleriyle ahirette karşılaşılacağı Kur’an-ı Kerim’de,
“... Yapmakta olduğunuz şeylerden mutlaka sorguya çekileceksiniz.” şeklinde
26
vurgulanmaktadır.
Allah (c.c.), insanı akıllı bir varlık olarak Dileme, tercih etme, karar ver-
İ
yaratmış ve ona seçme ve tercihte bulun- R me ve bunlar için gerekli güç ve
ma imkânı sağlayan irade vermiştir. İnsan A yeteneğe sahip olmayı ifade eden
davranışları zorunlu ve seçime dayalı ol- D irade, küllî ve cüzî olmak üzere
mak üzere iki kısımdır. Yazı yazmak, otur- E ikiye ayrılır.
mak, kalkmak, çalışmak, namaz kılmak,
iyi veya kötü davranışta bulunmak özgür
irademizle seçerek yaptığımız davranış- Allah’ın (c.c) istediğini istediği
lardandır. Kişinin bu sorumluluk alanına gibi dilemesi ve seçmesi” olan küllî
cüzî irade denir. Ancak insanın iradesinin irade Allah’ın (c.c) mutlak ve sınır-
dışında olan şeyler de vardır. Kalbimizin sız iradesidir. Küllî irade, her şeye
çalışması, nefes alıp verişimiz, midemizin hâkim olan, her şeyi içine alan
yiyecekleri sindirimi irademiz dışında ger- iradedir.
çekleşir. Ne zaman, nerede, hangi anne-
den doğacağımıza; hangi ırktan olacağımı-
za biz karar veremeyiz. Göz rengimiz, ten
rengimiz, saç rengimiz bütün bunlar bizim
irademiz dışında Yüce Allah’ın takdiri ile
gerçekleşir. Bu alana ise küllî irade denir. KÜLLÎ İRADE
Allah’ın (c.c.) küllî iradesi aynı zamanda CÜZÎ
cüzî irade dediğimiz insan iradesini de ku-
şatmıştır. Dolayısıyla insan, kendi iradesi İRADE
ve seçimi dışında başına gelen durumlar-
dan sorumlu değildir.

Allah’ın (c.c.) iradesi küllî olduğu gibi
ilmi de her şeyi kuşatır ve sonsuzdur. İn-
sanın iradesi de ilmi de cüzî ve sınırlıdır.
İnsanın ilmi ve bilgisi görünen âlemdeki Allah (c.c.) tarafından insana
sebep sonuç ilişkileri kapsamındadır. Oysa verilen sınırlı özgürlük ve insanın
Allah’ın (c.c.) ilmi hem görünen âlemi hem tercih etme kabiliyetidir.
de görünmeyen (gayb) âlemini kuşatır.
25 Fussilet suresi, 46. ayet.
26 Nahl suresi, 93. ayet.
22