Page 9 - Tezhib 3. Ünite

TEZHİB VE BOYAMA TEKNİKLERİNİN UYGULANMASI

BİLGİ KUTUSU

KARAMEMİ KİMDİR?

16. yüzyılın ortalarından itibaren Türk süsleme sanatına yeni bir üslup ve yenilik
getiren, saray atölyesinin başnakkaşı Kara Mehmet’tir.

Tarihçi Gelibolulu Mustafa Âli 1586 yılında yazdığı Menakıb-ı Hünerveran isimli
eserinde Karamemi’den “Şahkulu nakkaşın tilmiz-i ekremi ve Sultan Süleyman
Han nakışhanesinin üstad- muhteremi müzehhib Karamemi” şeklinde bahseder.
16. yüzyıldaki mimari süslemelerde; çini, kitap ve kılıç süslemelerinde; halı,
seccade ve kumaş tasarımlarında Karamemi’nin klasik tezyini motiflerini ve çeşit
çeşit çiçek türlerini üslup birliği içinde gözlemleriz. Karamemi üsluplaştırarak
kullandığı motiflerin yanı sıra tabiattan aldığı bahçe çiçeklerini resmetmiş, ağaçları
minyatürde olduğu gibi serbest tasarımlar halinde kullanmıştır. Bahar dalları
Karamemi’nin en çok kullandığı motiflerden biridir.

En önemli eserlerinden bir tanesi kendi imzasını taşıyan Kanuni Sultan
Süleyman’ın Muhibbî Divanı’dır. Ahmed Karahisari’nin yazdığı Kur’an-ı Kerim
süslemeleri de Karamemi’ye aittir. Her sayfasında ilk satırı muhakkak, beş satırı
nesih, bir satırı sülüs, beş satırı nesih, son satırı muhakkak hatla düzenlenmiş, sülüs
ve muhakkak satırlara göre nesih satırlar kısa tutulmuştur. Serlevha tezhibinde
Karamemi’nin bahar dalı kompozisyonları görülmekte olup altın zeminle ayrılmış
paftalar, çivit lacivert zemin ile bütünleşmektedir. Rumi motifli kompozisyonlar bulut
motifleri, hatayi, penç, goncalarla zenginleştirilmiştir. Gayet ince çekilmiş cetveller
ve ince işlenmiş tığlar esere zerafet katmaktadır.

Karamemi, üsluplaştırarak kullandığı motiflerin yanı sıra tabiattan aldığı bahçe çiçeklerini resmetmiştir.

93