Page 2 - Tezhib 3. Ünite

3. ÜNİTE

1. Sazyolu Desenleriyle Fırça Çalışması

SAZYOLU: Osmanlı tezhib sanatında, Fatih Dönemi’nden itibaren görülmeye başlayan
resim sanatının ilk örneklerine 13,14.yüzyıllarda rastlanmaktadır. Bu sanat, Kanuni Sultan Süleyman
Dönemi’nde Şahkulu tarafından geliştirilerek en güzel eserlerini vermiştir.
Sazyolu üslubunun en önemli sanatçısı olan Şahkulu, Topkapı Sarayı ehl-i hiref maaş defterlerinde
nakkaş ve ressam olarak isimlendirilmiş, sazyolu üslubu da resim çalışması olarak gösterilmiştir.
Sazyolu üslubunun ana motifleri arasında, hançer yaprakları da denilen ince ve sivri uçlu iri yaprak
motifleri, çok süslü ve kıvrımlı hatayiler, çeşitli kuşlar yanında ejder, simurg gibi efsanevi hayvan
motifleri bulunmaktadır.
Sazyolu’nun sevilerek işlenen bir diğer konusu da peri, melek resimleridir; tezhib, çini, kumaş,
maden, ahşap ve kalem işi gibi bütün süsleme alanlarını etkisi altına alan sazyolu üslubu, klasik saray
süslemesinin sevilen tasarımları olmuştur. 16.yüzyılda sazyolu üslubunun sanatkârları olan Şahkulu ve
Veli Can, 18.yüzyılda Ali Üsküdari, 20.yüzyılda Muhsin Demironat önemli eserlere imza atmışlardır.
Sazyolu çalışmaları; zemini boyasız, çok az renk kullanılan, mürekkep ve fırçayla yapılan tahrirlerin
kalın hatlardan oluştuğu, fırça çalışmalarında sanatkârın bilek hareketinin görüldüğü eserlerdir.

ETKİNLİK 1

Aşağıdaki görsellerde verilen sazyolu motiflerini eskiz kâğıdına kopya ediniz.

1) Saz Yaprağı ve Hatayi,Topkapı Sarayı 2) Şahkulu’nun Eseri Olan Ejder, İstanbul
Müzesi Kütüphanesi Hazine 2168,15a Üniversitesi Kütüphanesi,F.426,48a

86