Page 19 - AİHL Temel Dini Bigiler 5. Ünite

ADAB-I MUAŞERET

8. ALIŞVERİŞ ADABI
ARAŞTIRALIM

İnsanoğlu, geçimini sağlamak, rızkını elde etmek
için çalışmak zorundadır. Tek başına bireyin bütün hiz- İmam-ı Âzam Ebû Hanîfe (r.a.), mi-
metleri yerine getirmesi mümkün olmadığından, insan- ladi 699 yılında Kûfe’de doğmuş-
ların birbirlerinden hizmet almaya ihtiyaçları vardır. Bu tur. Gerçek adı, Numân b. Sâbit’tir.
ihtiyaç, alışverişi, toplumsal hayatın vazgeçilmez bir Ebû Hanîfe, ticaretle uğraşan
unsuru olarak karşımıza çıkarmaktadır. varlıklı bir ailenin çocuğu olarak
dünyaya gelmiş, küçük yaşta ba-
59
Kur’an-ı Kerim’de “İnsan için ancak çalıştığı vardır.” basından ticaret öğrenmiştir. İlim
buyurulmakta, insanın rızkını temin etmesi için çalışma- hayatına atılınca da ticaret işini
sının önemi üzerinde durulmaktadır. Rızkı elde etmenin sürdürmüştür.
çeşitli yolları bulunmaktadır. Bunlardan biri de ticarettir.
“... Allah (c.c.), ticareti helal, ribâyı (faiz) da haram kıl- Mustafa Uzunpostalcı, “Ebû Hanîfe”,
dı...” ayeti ile ticaretin meşru olduğu belirtilmiştir. TDV İslam Ansiklopedisi, C 10, s. 131, 136-137.
60
Öncelikle alışveriş karşılıklı rıza ile yapılmalıdır.
Rızanın gerçekleşebilmesi için de tarafların helal ve Ticaret adabında en güzel örnek-
haramlara dikkat etmeleri gerekmektedir. “Güvenilir, lerden birisi olan İmam-ı Âzam
doğru ve Müslüman tacir, kıyamet günü şehitlerle bera- Ebû Hanîfe’nin ticarette takip etti-
61
berdir.” buyuran Hz. Peygamber (s.a.v.), ticarette dürüst ği temel ilkeleri araştırınız.
ve güvenilir olmanın önemine dikkat çekmektedir. Dola-
yısıyla satıcı olan kimsenin, müşterisini aldatmaması,
satışını yaptığı eşyanın kusurlarını gizlememesi, hile
yapmaması, fahiş fiyat söylememesi büyük önem arz
etmektedir. Nitekim Kur’an-ı Kerim’de bu tür kimseler şu
şekilde uyarılmaktadır: “Ey iman edenler! Birbirinizin
mallarını haksızlıkla değil, karşılıklı rıza ile yapılan ti-
caretle yiyin, (haram ile) nefsinizi mahvetmeyin. Allah
şüphesiz size merhamet eder. Bunu, kim aşırı giderek
haksızlıkla yaparsa onu ateşe sokacağız. Bu, Allah’a
kolaydır.” Ayetten anlaşıldığı üzere satıcının tek hedefi
62
kazanmak, kâr elde etmek olmamalı, helalinden kazan-
mak olmalıdır.

Ticaret helal yollardan gerçekleştirilmelidir. Kulla-
nımı helal olmayan, zararlı, faydasız, çalıntı veya haram
bir şey alışverişe konu olmamalıdır. Satıcı eşyanın vasıf-
ları konusunda müşteriyi yanıltmamalı ve yalana baş-
vurmamalıdır. Sevgili Peygamberimiz (s.a.v.) “Bizi alda-
tan bizden değildir.” buyurmakta, Müslümanları yalan
63
ve hile konusunda uyarmaktadır. Ticarette aldatmamak
önemli olmakla birlikte aldanmamak da çok önemlidir. Sanal ortamda alışveriş yaparken güvenlik
Müslüman, uyanık olmalı, şüpheli şeylerden kaçınmalı, kurallarına uymalıyız.
yüksek fiyatlara karşı dikkatli olmalı, yapılan alışverişi
belgelendirmeyi unutmamalıdır.

59. Necm suresi, 39. ayet.
60. Bakara suresi, 275. ayet.
61. İbn Mâce, Ticârât, 1.
62. Nisâ suresi, 29-30. ayetler.
63. Müslim, İman, 164; Fiten, 16.
139