Page 4 - 9. Sınıf Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 1. Ünite
P. 4
BİLGİ VE İNANÇ 1. Ünite
İslam’a Göre Bilgi
İslam’a göre insan bilme BİLGİNİN KAYNAKLARI
ve öğrenme özellikleriyle var
olmuştur. İnsanı diğer varlık-
lardan ayıran okuma, düşün-
me, anlama, yazma, uygulama
ve paylaşma gibi özellikleri-
dir. Kur’an-ı Kerim’de “Allah,
Âdem’e bütün varlıkların Vahiy Selim Salim
isimlerini öğretti. Sonra on- Akıl Duyular
ları meleklere göstererek
‘Eğer doğru söyleyenler
iseniz haydi bana bunların
isimlerini bildirin.’ dedi. Melekler, ‘Seni bütün eksikliklerden uzak tutarız. Se-
nin bize öğrettiklerinden başka bizim hiçbir bilgimiz yoktur. Şüphesiz her şeyi
hakkıyla bilen, her şeyi hikmetle yapan sensin.’ dediler.” buyrularak insanın bi-
1
len ve öğrenen bir varlık olduğuna işaret edilmiştir. Aynı zamanda bilginin kaynağı-
nın, insana bilmediklerini öğreten ve her şeyi bilen (el-Alîm) Yüce Allah olduğu da
ifade edilmektedir. 2
Bilgi, İslam âlimleri tarafından ilim ve marifet kavramlarıyla ifade edilmiştir. İlim,
bir şeyi olduğu gibi ve gerçeğe uygun şekilde bilmektir. Marifet ise bir şey hakkında
3
düşünerek derin bilgi ve anlayışa ulaşmaktır.
İslam, bilgi edinmeye önem verir. Yüce Allah, Alak suresinde “Yaratan rabbi-
nin adıyla oku! O, insanı alaktan (döllenmiş hücre) yaratmıştır. Oku! Kalemle
(yazmayı) öğreten, (böylece) insana bilmediğini bildiren rabbin sonsuz kerem
sahibidir.” buyurur. Hz. Peygamber de “İlim öğrenmek her Müslümana farzdır.”
4
5
hadisiyle bu konuya dikkat çeker.
Bilgi edinmenin farklı yolları vardır. Bunlar selim akıl, doğru haber ve salim duyu
organlarıdır.
Çevreyi algılamanın ve ilk bilgileri edinmenin yolu duyularla mümkündür. İnsan,
herhangi bir eksiklik ve kusuru bulunmayan duyularla elde ettiği verileri aklıyla
işleyip değerlendirerek bilgi üretir. Akıl ürettiği bilgiyi kullanarak yeni ve anlamlı
sonuçlar çıkarır. İnsan akıl vasıtasıyla elde edemeyeceği ve duyuların ötesindeki
bilgilere ancak doğru haber yoluyla ulaşır. Günlük hayatı sadece duyular ve akıl
yürüterek devam ettirmek imkânsızdır. İnsan hayatın her alanında çeşitli bilgilere
ihtiyaç duyar. Konuşulan dil, faydalı veya zararlı besinler, tedavi yöntemleri, uzak
coğrafya ve toplumlar, hatta isimlerin bilgisi bile ancak haber yoluyla öğrenilir. Çe-
şitli meslek, sanat ve kültürlerin nesillere aktarılması böylece mümkün olur. Dinin
de insana ulaşması peygamberlerin verdiği haberler (vahiy) vasıtasıyla gerçekleşir.
1 Bakara suresi, 31-32. ayetler.
2 bk. Alak suresi, 4-5. ayetler.
3 MEB Dinî Terimler Sözlüğü, s. 223.
4 Alak suresi, 1-5. ayetler.
5 İbn Mâce, Mukaddime, 17.
13
